Մարինե Մարտիրոսյան

«Պապ, Դավոյին մի հատ կպահե՞ս»,- Աննան դիմում է հորն ու 4 ամսական Դավիթին դնում նրա գրկին: Հետո կանգնում է աթոռին, պատից կախված պահարանից հանում մեդալները:

Երեխաներն ուշադիր հետևում են Աննային: Ափի մեջ պարզած ցույց է տալիս ոսկե ու բրոնզե մեդալները: Երկուսն էլ ԱՄՆ-ում մրցումների ժամանակ է շահել. ոսկին՝ վազքից, բրոնզը՝ գնդի հրումից: Ժամանակի մասին փոշու հաստ շերտն է հիշեցնում, որ կպել է մեդալներին:

32-ամյա Աննա Քոլոյանի ընտանիքը՝ 5 երեխաները, ամուսինն ու 63-ամյա հայրը, ապրում են Երեւանի Սարի թաղում: Աննան մարզիկ է եղել մինչև ամուսնանալը, հետո ամեն բան փոխվել է նրա կյանքում:

Էլեկտրական «պլիտան» ավելի է խտացնում սենյակի խոնավությունը: Սենյակը դուռ չունի, փոխարենը՝ վարագույր է կախված, որ արդեն թաց է: Առաստաղից կաթում է, ոչ միայն վարագույրը, այլև անկողինն է թրջվում: Տանիքը վերանորոգման կարիք ունի:

Աննան հայացքը խոնարհում է: Ասում է՝ մոր մահից հետո կյանքի գույները փոխվել են իր համար: Մարզական կիսատ թողած ճանապարհի համար ափսոսում է: Առաջին անգամ մայրն էր տարել թեթև ատլետիկայի: Դպրոցական էր: 14 տարեկանում մրցումների է գնացել ԱՄՆ: Այդտեղ, ասում է, իրեն ուզում էին որդեգրել: «Բայց առանց մամայիս ես կյանք չունեի, հետ եկա Երևան: Այդ ժամանակ մամաս արդեն հիվանդ էր, ուռուցք էր մոտը»,- նկատում է Աննան:

Փարիզ մրցումների գնալն այդպես էլ չստացվեց: «Ամուսնացա ու սպորտն այդպես էլ կիսատ թողեցի»,- նշում է նա:  16 տարեկանում է ամուսնացել, փեսացուին մայրն էր ընտրել, որն այդ ժամանակ արդեն հիվանդ էր: Աննան ասում է, որ ինքը հավանություն է տվել մոր որոշմանը: 8-ամյա դպրոցն ավարտելուց հետո ուսումը չի շարունակել:  

Աննայի ամուսինը՝ 36-ամյա Հովհաննես Սարգսյանը, Վանաձորից է: Ամուսնությունից հետո ապրում էին այնտեղ: Հովհաննեսն արհեստավոր է, քանի որ հիմնական աշխատանքը Երևանում էր, անընդհատ գնալ-գալն էլ դժվար է, 5 տարի առաջ Երևան են տեղափոխվել, բնակվում են Աննայի հայրական տանը:

«Երբ մայրս հիվանդացավ, ինչ ունեինք-չունեինք, պապաս ծախեց: Մամայի մահից հետո պապան միշտ ինձ հետ է, Վանաձորում էլ միասին էինք ապրում: Երբ էստեղ չէինք, գողություններ արեցին մեր տնից: Երբ Վանաձորից եկանք, համարյա բան չէր մնացել տանը»,- ասում է Աննան:

Բազմոցին նստած հայրը՝ Հակոբ Քոլոյանը, ով երրորդ կարգի հաշմանդամ է, լսում է զրույցը: Ասում է՝ իր տունն այս վիճակում չի եղել:

«Ամուր տուն է: Երկու ամիս առաջ ջրմուղից եկել էին. ջրի մագիստրալն էր վնասվել: Կռանը բերեցին, կովշով տան տակը փորեցին: Հիմա որ գնաք մեր բալկոն, կտեսնեք տեղը: Կովշը գցելուց հետո տան պատը ճաքել է: Էդպես թողեցին, գնացին»,- պատմում է Հակոբ Քոլոյանը:

Դուստրն ավելացնում է, որ քանդած տեղն ասֆալտապատել են ու գնացել: «Թաղապետարան ենք դիմում, որ տունը քանդել են, ասում են՝ ջրմուղ դիմեք, ջրմուղ ենք դիմել, ասում են՝ գնա դիմի թաղապետարան: Արձագանք չկա, բայց տունն արդեն վատ վիճակում է, դուք էլ եք տեսնում»,- նշում է Աննան:

Տան արտաքին պատին էլ երևում է պատի կիսված շարվածքը: «Լվացարանն էլ են քանդել, արդեն տեղ չունենք, որ ափսե լվանանք»,- պատշգամբի վիճակն է ցույց տալիս բնակչուհին: Ասում է՝ չգիտեն, թե ինչ անեն:

Ամուսնու առողջությունն օրեցօր վատանում է, թեև աշխատանքի է գնում: «Ողնաշարի դիսկերը նստում են, մեկ-մեկ ցավերն ահավոր են, չի կարողանում գործի գնալ, շարժվել»,- նկատում է 32-ամյա կինը:

Աննան ժամանակին հավաքարար էր աշխատում Վանաձորի ծաղկի սրահներից մեկում: Ասում է, թե միշտ էլ աշխատելու ցանկություն ունեցել է և ունի, բայց հիմա Դավիթը փոքր է, մենակ թողնել չի կարող:

«Յարիս կարտոլ քիթը»,- սա ասելուց հետո 2 տարեկան Մարին միացնում է հեռախոսի երգերից մեկն ու սկսում պարել: Մենք զարմանում ենք նրա վարժ պարից: Պապը սկսում է ծիծաղել, երեխաները ծիծաղից փռթկացնում են, բայց Մարիի համար նշանակություն չունի այդ ամենը:

Երեխաներից ավագը Հռիփսիմեն է, սովորում է 8-րդ դասարանում: Դպրոցից նոր է տուն եկել: Զարմացած նայում է Աննային: Քիչ անց ինքն էլ նստում է բազկաթոռին: Շեկ կատուն, որ մինչ այդ տաքացուցիչի մոտից հեռու չէր գնում, Հռիփսիմեին տեսնելով, վազում է նրա կողմ, թռնում գիրկը:

«Ռիփոյի կատուն է»,- ասում է Մուրադը:

Մուրադը 7-րդ դասարանում է սովորում: Աննան ասում է, որ տղան ներառական կրթություն է ստանում, 5-րդ դասարանում տառերը չգիտեր, սովորածը շատ շուտ էր մոռանում, սակայն այս տարի առաջադիմել է: «Մուրադն արդեն հասակակիցներին է հասել, հետ չի մնում: Անին էլ 8 տարեկան է: Մի աչքը լավ չի տեսնում, մեկ-մեկ աչքերի դիմաց սևանում է, ընկնում»,- պատմում է 5 երեխաների մայրը: Ընտանիքը ստանում է 53.000 դրամ նպաստ և Հակոբ Քոլոյանի 16.000 դրամ համար հաշմանդամության թոշակ:

Հռիփսիմեն երազում է դերասանուհի դառնալ, թատերական խմբակ է հաճախում: Մուրադի ցանկությունն էլ նախ լավ մարդ դառնալն է, հետո՝ լավ մասնագետ: Հիմա ըմբշամարտի է գնում, ցանկանում է շարունակել մոր կիսատ թողած մարզական ճանապարհը:

Աննան ժպտում է, ասում է, թե ուզում է, որ երեխաներն առողջ ու հաջողակ լինեն:

Երեխաները չեն ժպտում, միայն Մարին է շարունակում պարել: Հարցնում եմ, թե ինչ է խնդրել Ձմեռ պապից, պատասխանում է՝ աման-չաման: Հռիփսիմեն ու Մուրադն էլ ցանկանում են, որ առաստաղից ջուր չկաթի, Մուրադը վերջում ավելացնում է. «Մեկ էլ մի հեռախոս, որ պարապմունքից դուրս գալուց զանգեմ մամային»:

Դրսում արև է: Աննան Մուրադի հետ բարձրանում է լվացքը հավաքելու: Քիչ հեռվում երևում է Հայաստանի եռագույնը: Աննան ժպտում է, բայց ժպիտի մեջ այնքան տխրություն կա:

Լուսանկարները՝ Սարո Բաղդասարյանի