Երևանի պետական բժշկական համալսարանի ռեկտոր Արմեն Մուրադյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրառում է արել բոտոքս կամ ֆիլեր ընդունելու հետ կապված ռիսկերի մասին։ Այն ներկայացնում ենք ստորև․

«Սիրելի կանայք գնահատեք ձեր գեղեցկությունը յուրաքանչյուր տարիքում և մի պատերազմեք կնճիռների դեմ․․․Գրեթե բոլոր կանայք ցանկանում են հավերժացնել երիտասարդությունը և ջնջել դեմքին դրոշմված տարիների հետքերը: Այդ նպատակին հասնելու համար մարդիկ դիմում են բոտոքսի ներարկմանը, և այսպես խոսենք բոտոքսի դրական և բացասական կողմերի մասին

Բոտոքսը սովորաբար և ընդհանուր առմամբ համարվում է անվտանգ կոսմետիկ միջամտություն: Բայց, ինչպես պարզվել է, երկարատև օգտագործման դեպքում կարող են նկատվել կայուն երկարատև հետևանքներ:

Ի վերջո ի՞նչ է այն` կնճիռները հարթելու անվտանգ միջոց, թե տոքսին, որը ձեր դիմագծերին տալիս է մշտական «սառեցված» արտահայտություն: Ամեն դեպքում, Botox-ը մեծ բիզնես է:

Բոտոքսի օգտագործման հետ կապված կողմնակի ազդեցությունների երկու խումբ կա՝ կարճաժամկետ, բարորակ և լուրջ:

Բարորակ կողմնակի ազդեցությունները հստակ տեղայնացված, ուղղվող և ինքնուրույն անհետացող բարդություններ են, որոնք զարգանում են ներարկումից մի քանի օրվա ընթացքում և սովորաբար հատուկ բուժման կարիք չի լինում: Էսթետիկ և ֆունկցիոնալ կողմնակի ազդեցությունները կապված են բոտուլինային տոքսինին` մկանների տարբեր արձագանքների կամ բոտուլոտոքսինի ոչ պատշաճ կիրառման հետ: Լուրջ հետեւանքներ են առաջանում տոքսինի համակարգային տարածման պատճառով, որը հանգեցնում է բոտուլիզմի։

Բոտուլոտոքսինները առավել վտանգավոր թույներ են, որոնք ունեն ինչպես բուժական, այնպես էլ կոսմետիկ ցուցումների լայն շրջանակ: Բոտուլոտոքսինի ներարկումները արդյունավետ են բազմաթիվ կլինիկական խանգարումների դեպքում, որոնք ներառում են մկանների ակամա ակտիվություն կամ մկանների տոնուսի բարձրացում: Այն նաև ամենատարածված կոսմետիկ միջամտությունն է, որն իրականացվում է ամբողջ աշխարհում, և գնահատվում է, որ այն տարեկան կազմում է մոտ 3 միլիոն ներարկում:

Դիմային կնճիռները բոտուլինային տոքսինի օգտագործման հիմնական կոսմետիկ ցուցումն են: Բոտուլոտոքսինների ազդեցությունը պայմանավորված է նեյրոհաղորդիչների արտանետումը ճնշելու նրանց հզոր ունակությամբ: Գոյություն ունեն բոտուլինային a-G տոքսինների բազմաթիվ սերոտիպեր, որոնք տարբերվում են մոլեկուլների չափերով, կենսասինթեզով և բջջային մեխանիզմներով: Տեսակ A (BoNT-A) ամենաարդյունավետն է և առավել հաճախ օգտագործվողն է: Ներկայումս ամբողջ աշխարհում առկա են BoNT-A-ի երեք ապրանքատեսակներ՝ Abobotulin toxin (Dysport), Onabotulin toxin (Botox) և incobotulin toxin (Kseomin):

Բոտուլինային տոքսինով բուժումը, որը համարվում է անվտանգ, արդյունավետ, այնուամենայնիվ երբեմն ունենում է լուրջ կողմնակի բարդություններ: Հետևանքները, որոնք կարող են առաջանալ ցանկացած վայրում բոտուլինային տոքսինի ներարկումից հետո, ներառում են ցավ, այտուց, էրիթեմա, էխիմոզներ և կարճատև հիպերէստեզիա: Բոտուլինային տոքսինի ճիշտ օգտագործման դեպքում այդ բարդությունների հաճախականությունը փոքր է: Ցանկացած կոսմետիկ ցուցումների դեպքում բոտուլինային տոքսինով բուժումը չի առաջացնում երկարաժամկետ կամ կյանքին սպառնացող կողմնակի բարդություններ:

Ավելին, հնարավոր բարդությունների ռիսկը կարող է կրճատվել պացիենտի բժշկական պատմության մանրակրկիտ վերլուծության, համապատասխան դոզայի և ներարկման տեխնիկայի օգտագործման միջոցով: Էխիմոզները կամ կապտուկները հաճախ առաջանում են ներարկման տեղում արյան անոթի վնասման հետևանքով և առավել հաճախ տեղի են ունենում աչքի տարածքում: Փոքր կապտուկներ են առաջանում պացիենտների 11-25%-ի մոտ: Արյան անոթների վնասման հետ կապված ավելի լուրջ բարդություն է հեմատոման. այն կարող է զարգանալ ներարկումից անմիջապես հետո և պահպանվել ավելի երկար ժամանակահատված:

Տեղային մեկ այլ բարդություն է տեղայնացված ցավը, որը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ մաշկը ասեղով ծակվում է: Ցավը, որը գերազանցում է նորմը, հաճախ առաջանում է ասեղի սխալ չափի պատճառով: Ներարկման հետ կապված ցավը նվազեցնելու համար կարող են օգտագործվել տեղային անզգայացման քսուքներ: Առաջարկվող և անվտանգ մեթոդները ներառում են ասեղը դեպի վեր թեքելը և դանդաղ ներարկումը:

Որոշ պացիենտների մոտ կարող է առաջանալ մաշկի մեկ այլ տեղայնացված ռեակցիա, այն է՝ մաշկի չորություն և հետագա թեփոտում: Ենթադրվում է, որ մաշկի տեղային չորությունը կարող է առաջանալ քրտինքի ծորանների ակտիվության նվազման պատճառով: Հազվագյուտ դեպքերում ներարկման տեղում կողմնակի ազդեցությունը կարող է դրսևորվել որպես ներարկման վնասվածք:

Վարակը ներարկման տեղում նույնպես հազվագյուտ հնարավոր բարդություն է և կարող է առաջանալ ցանկացած ընթացակարգի դեպքում, որը խախտում է մաշկի պատնեշը: Վարակը կարող է զարգանալ ներարկման ցանկացած վայրում: Վարակումը կանխելու համար ներարկման տեղը պետք է մշակվի հակասեպտիկ լուծույթով և հեռացվի կոսմետիկայի մնացորդները:

Նկարագրվել է բոտուլինային տոքսինի ներարկումների հետ կապված պսորիազի նման ցանի դեպք, որն ինքնաբերաբար վերացել է բուժումից հետո 5 ամսվա ընթացքում:

Դա կարող է լինել նյարդային մանրաթելերով հարուստ մաշկի տարածքներում բոտուլինային տոքսինի նյարդային վերջավորությունների հետ փոխազդեցության խանգարման հետևանք: Psoriatic մաշկը պարունակում է ավելի շատ նյարդային մանրաթելեր և ունի կալցիտոնինի գենի (CGRP) և P նյութի (SP) հետ կապված պեպտիդի մակարդակի բարձրացում:

Botulinum toxin-ը հայտնի cgrp/SP ազատման արգելակիչ է և կարող է ծառայել որպես պսորիազի լրացուցիչ թերապիա: Բոտուլինային տոքսին կիրառելուց հետո պսորիազի նման ցանի առաջացումը նյարդային մանրաթելերի սխալ արձագանքի արդյունք է բոտուլոտոքսինին:

Գլխացավը սովորական կարճաժամկետ կողմնակի ազդեցություն է, քանի որ տոքսինը սկզբում առաջացնում է մկանային սպազմ, իսկ հետո՝ ամբողջական կաթված: Բացի այդ, ներարկումների հետևանքով առաջացած սթրեսը կարող է կարևոր գործոն լինել այն պացիենտների համար, ովքեր կարճաժամկետ գլխացավեր են ունենում: Գլխացավերը կարող են առաջանալ դեմքի ներարկումների ժամանակ: Շատ դեպքերում այս գլխացավերը մեղմ են և անհետանում են բուժումից մի քանի օր անց: Կան նաև հաղորդումներ հատուկ ուժեղ գլխացավերի մասին, որոնք տևում են երկու-չորս շաբաթ։ Ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղերը կամ օփիոիդները կարող են օգտագործվել գլխացավերը բուժելու համար՝ կախված դրանց ծանրությունից:

Բոտուլոտոքսինի երկարատև օգտագործումը կոսմետիկ նպատակներով կարող է հանգեցնել դեմքի արտահայտության մշտական փոփոխությունների, այն դարձնելով անարտահայտիչ, դիմակի նման:

Պոտենցիալ լուրջ հետևանքներ են տոքսինի համակարգային տարածման հետևանքները, որոնք հանգեցնում են բոտուլիզմի դրսևորումների կամ համակարգային անաֆիլակտիկ ռեակցիաների: Բոտուլինային տոքսինի կոսմետիկ օգտագործումը հազվադեպ է առաջացնում լուրջ կողմնակի բարդություններ: Թերապևտիկ դեպքերում լուրջ կողմնակի ազդեցությունների հաճախականությունը 33 անգամ ավելի բարձր է, քան կոսմետիկ դեպքերում: Թերապևտիկ դեպքերում բոտուլինային տոքսինի միջին դոզան 4 անգամ ավելի բարձր է, քան կոսմետիկ դեպքերում:

Ավելին՝ այստեղ»։