Համայնքներում բնակիչները բնակելի եւ արտադրական շինությունները, շատ հաճախ, կառուցում են առանց համապատասխան քաղաքաշինական փաստաթղթերի, առանց հողի նշանակությունը փոխելու եւ նույնիսկ, իրենց սեփականությունը չհանդիսացող հողատարածքների վրա: Այդպիսի փաստեր է արձանագրել Կառավարության ենթակայության քաղաքաշինության, տեխնիկական եւ հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմինը Սյունիքի մարզի Տաթեւ եւ Կապան համայնքներում: 

2019 թ. սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներն ընկած ժամանակահատվածում իրականացրած ստուգումների ժամանակ, տեսչությունը հիշյալ երկու համայնքներում խախտման 34 դեպք է արձանագրել: Խախտումների վերաբերյալ տեսչական մարմինը ակտ է կազմել եւ  650 000 դրամ տուգանք է նշանակել: Միաժամանակ, բացահայտված խախտումները վերացնելու եւ պատասխանատու պաշտոնատար անձանց վարչական պատասխանատվության ենթարկելու նպատակով միջնորդություն է ներկայացրել Սյունիքի մարզպետին:

Հայտնաբերվել են՝ հողամասի նպատակային նշանակության խախտման 14 դեպք, հողամասի գործառնական նշանակության խախտման 7 դեպք, օտարման կարգի խախտման 6 դեպք, առանց  ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքների օտարման 7 դեպք։

Տաթեւ համայնքում իրականացրած փաստաթղթերի ստուգմամբ եւ տեղազննությամբ պարզել են, որ Շինուհայր եւ Հալիձոր գյուղերում քաղաքացիներն իրենց սեփական հողամասերում խանութներ, հյուրանոցներ, հանգստի գոտի են կառուցել: Տաթեւ գյուղում քաղաքացին գյուղնշանակության հողամասում լիճ է կառուցել եւ այլն: Նույն գյուղերում աճուրդում հաղթող ճանաչված քաղաքացիներին օտարվել է բնակավայրերի նշանակության, բնակելի կառուցապատման հողամասեր՝ առանց ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքներ տրամադրելու եւ այլն:

Տեսչական մարմինն անցնող տարում ստուգումներ է իրականացրել նաեւ Կապան համայնքի մի շարք բնակավայրերում: Խախտումների քանակով աչքի է ընկել Սյունիք գյուղը: «Պարզվել է, որ 2014 թ.-ին Սյունիք գյուղում, տեսչական ստուգման ակտում արձանագրվել է, որ ՍՊԸ-ին վարձակալությամբ տրամադրված արդյունաբերության, ընդերքօգտագործման եւ այլ արտադրական նշանակության հողամասում գործում է հասարակական նշանակության օբյեկտ՝ գիշերային ակումբ: Այն մինչ օրս գործում է:  Կապան համայնքի ղեկավարը նշված հասցեում նաեւ զվարճանքի կենտրոն բացելու, ոգելից եւ ալկոհոլային խմիչքների արտադրության եւ վաճառքի թույլտվություն է տրամադրել»,- տեղեկացնում է Քաղաքաշինության, տեխնիկական եւ հրդեհային անվտանգության տեսչությունը:

2014 թ. Սյունիք գյուղում մեկ այլ տեսչական ստուգման արդյունքում կազմված ակտում  արձանագրվել է, որ քաղաքացուն սեփականության իրավունքով պատկանող գյուղնշանակության վարելահողում գործում է ավտոմեքենաների վերանորոգման կետ: Այն մինչ օրս շարունակում է գործել:

Սյունիք գյուղում գտնվող ՍՊԸ-ի սեփականությունը հանդիսացող գյուղնշանակության հողամասում, առանց նպատակային նշանակության փոփոխության վերաբերյալ փաստաթղթերի առկայության, ինքնակամ կառուցվել են գոմեր: Այլ դեպքերում՝ գյուղնշանակության հողամասում, տեղադրվել է արտադրական նշանակության տեխնիկա (կոպճա-խճաղաց), մի քաղաքացի ինքնակամ հանգստի գոտի է կառուցել, մեկ ուրիշը՝ բնակելի նշանակության կառույց եւ այլն:

Կապան քաղաքում քաղաքացու սեփականությունը հանդիսացող բնակավայրերի նշանակության հողամասերում, առանց գործառնական նշանակության փոփոխության գործում է հյուրանոց:

Նորաշենիկ գյուղում քաղաքացին ինքնակամ սննդի օբյեկտ է կառուցել:

Մի շարք օրենքների եւ կառավարության որոշումների պահանջները խախտվելու փաստով տեսչական մարմնի ղեկավարը Սյունիքի մարզպետին միջնորդություն է ներկայացրել՝ վարչական պատասխանատվության ենթարկել հիշյալ համայնքներիի պաշտոնատար անձանց:

Սյունիքի մարզպետ Հունան Պողոսյանը 2019 թ. հոկտեմբերի 30-ին Տաթեւ համայնքի ղեկավար Մուրադ Սիմոնյանին վարչական պատասխանատվության ենթարկելու որոշում է կայացրել՝ պարտավորեցնելով պետական բյուջե վճարել 350 հազար դրամ: Որոշումը կայացրել է հողամասերի նպատակային եւ գործառնական նշանակության ինքնակամ փոփոխությունները չկանխելու, համայնքային սեփականության հողմասերը քաղաքաշինական եւ հողաշինարարական նախագծերին չհամապատասխանող նպատակային կամ գործառնական նշանակությամբ օտարելու հիմքերով:

Մուրադ Սիմոնյան, լուսանկարը՝ df.am

Տաթեւ համայնքի ղեկավարը ստուգումներից հետո իր հերթին համայնքի բնակիչների նկատմամբ վարչական տույժեր կիրառելու որոշումներ է կայացրել: Շինուհայր գյուղի բնակիչ Արսեն Միքայելյանը ինքնակամ շինություն կառուցելու համար տուգանվել է 100 հազար դրամ: Մեկ այլ որոշումով, դարձյալ ինքնակամ շինություն կառուցելու համար, 100 հազար դրամով տուգանվել է նույն գյուղի բնակիչ Դրո Իվանյանը:

Կապան համայնքի ղեկավար Գեւորգ Փարսյանի վերաբերյալ Սյունիքի մարզպետը որոշում չի կայացրել, չնայած այս համայնքում հայտնաբերված մեծաթիվ խախտումներն իրենց բնույթով անհամեմատ ավելի կոպիտ են, քան Տաթեւում բացահայտվածները: Կապան քաղաքում բազմաթիվ դեպքեր են հիշատակվում, երբ քաղաքացիներն ինքնակամ շինություններ են կառուցել համայնքին սեփականության իրավունքով պատկանող հողամասերի վրա՝ երկհարկանի բնակելի տուն, ավտոտնակ,  ավտոլվացման կետ եւ այլ շինություններ: 

Կապան համայնքի ղեկավար Գեւորգ Փարսյանը նույնպես հոկտեմբեր ամսին օրինազանց բնակիչներից վեցի նկատմամբ վարչական վարույթ է հարուցել՝ տուգանելով 200 000-ից մինչեւ 400 000 դրամի չափով: Համայնքի սեփականությունը համարվող հողամասերի վրա կառուցված շինության տերերը տուգանվել են 400 հազար դրամով, իսկ սեփականության իրավունքով իրենց պատկանող հողամասի վրա նքնակամ շինություններ կառուցածները տուգանվել են 200 000 դրամով:

Սյունիք գյուղում Սուրեն Ոսկանյանը սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող գյուղնշանակության հողամասի վրա ինքնակամ կառուցել է խոհանոց, հանդերձարան, լողավազան եւ լողավազանի ափ՝ 1737 քմ մակերեսով։ Նա տուգանվել է 200 000 դրամով: 

Հարկ է նշել, որ կառավարության ենթակայության տեսչությունից առաջ, նշված երկու համայնքներում իրավական եւ մասնագիտական հսկողություն է իրականացրել Սյունիքի մարզպետարանը: Կապանում 2019 թ. հունիսին հսկողություն իրականացնելիս, քաղաքաշինության, հողօգտագործման իրավական նորմերի բազմաթիվ խախտումներ են հայտնաբերվել, սակայն խախտված իրավական նորմերը հիշատակելուց բացի, բավարարվել են նշելով, որ առաջարկվում է հետագայում պահպանել օրենսդրության պահանջները: Ոչ մի խոսք չկա օրինազանցությունը կատարածներին պատժելու, հետեւանքները վերացնելու, նաեւ՝ օրինազանցությունը չկանխելու համար համայնքի ղեկավարին պատասխանատվության ենթարկելու մասին: 

Մարզպետարանը Տաթեւ համայնքում  հսկողություն է իրականացրել 2018 թ. հունիսին: Քաղաքաշինության եւ հողաշինության ոլորտում նրանց արձանագրած խախտումները չեն կրկնում տեսչության գրանցած խախտումները կամ, գուցե, այդպիսի տպավորություն ունենք, որովհետեւ վերացական նշումներ են կատարել: Իսկ արձանագրության մեջ բավարարվել են, իրենց կարծիքով, խախտված իրավական նորմերին հղումներին կատարելով: 

Թերեւս այդ է պատճառը, որ օրինախախտումները չեն վերացել:

շենքի լուսանկարը www.utfsib.am կայքից: